Yapma Bozma Savunma Mekanizması

Yapma bozma savunma mekanizması, psikolojide sıkça kullanılan bir terimdir. İnsanların zorlayıcı veya rahatsız edici durumlarla başa çıkmak için kullandıkları bir dizi zihinsel süreci tanımlar. Bu mekanizmalar, kişinin duygusal dengeyi korumasına ve psikolojik bütünlüğü sürdürmesine yardımcı olur. Yapma bozma savunma mekanizması, kişinin bilinçli veya bilinçsiz olarak gerçekliği değiştirme veya çarpıtma eğilimini ifade eder.

1. İnkar

İnkar, yapma bozma savunma mekanizmalarının en temelidir. Kişi, karşılaştığı bir gerçeği veya durumu reddeder. Bu gerçekler kişinin kendisiyle ilgili olabileceği gibi, dış dünyayla ilgili de olabilir. Örneğin, bir kişi başarısız olduğunu kabul etmek istemeyebilir ve bu nedenle başarısızlığını inkar edebilir. İnkar, kişinin kendini korumak için kullanabileceği bir savunma mekanizmasıdır.

2. Yansıtma

Yansıtma, kişinin kendi duygusal tepkilerini başka bir kişiye veya duruma yansıtma eğilimidir. Bu savunma mekanizması, kişinin kendi duygusal rahatsızlıklarını başkalarının üzerine yüklemesine olanak tanır. Örneğin, bir kişi kendini sinirli hissedebilir, ancak bu siniri başka bir kişiye veya olaya yönlendirebilir. Bu şekilde, kişi kendi duygusal sorunlarıyla başa çıkmaktan kaçınır ve başkalarını suçlama eğiliminde olabilir.

3. Geriye İtmek

Geriye itmek, kişinin zorlu veya rahatsız edici bir durumuyla başa çıkmak için geçmişe dönme eğilimidir. Kişi, yaşadığı güçlükleri veya stresi, geçmişteki benzer bir duruma bağlayarak mevcut durumdan kaçınmaya çalışır. Örneğin, bir kişi iş yerinde yaşadığı bir sorunu, geçmişteki bir ilişkisindeki sorunlarla ilişkilendirebilir ve böylece mevcut durumuyla başa çıkmaktan kaçınabilir. Bu savunma mekanizması, gerçekliği çarpıtabilir ve kişinin sorunlarını çözmek yerine onlardan kaçmasına neden olabilir.

4. Tersine Çevirme

Tersine çevirme, kişinin bir durumu veya duygusal tepkiyi tam tersiyle değiştirme eğilimidir. Kişi, rahatsız edici bir durumu kabul etmek yerine, tam tersini benimseyerek başa çıkmaya çalışır. Örneğin, bir kişi kendini değersiz hissediyorsa, bunu tersine çevirerek kendini önemli hissetmeye çalışabilir. Bu savunma mekanizması, gerçekliği çarpıtabilir ve kişinin duygusal dengeyi koruma çabasını yansıtabilir.

Yapma Bozma Savunma Mekanizması

5. Tünel Vizyonu

Tünel vizyonu, kişinin gerçekliği sınırlı bir şekilde algılaması ve yalnızca belirli bir perspektifi görmesi durumudur. Bu savunma mekanizması, kişinin zorlu veya rahatsız edici bir durumuyla başa çıkmak için gerçeklikten kaçmasına yardımcı olabilir. Kişi, olumsuz veya tehdit edici unsurları görmezden gelerek, olumlu veya güvenli bir perspektife odaklanır. Bu şekilde, kişi kendini daha iyi hissedebilir ancak gerçekliği çarpıtabilir.

6. Rasyonalizasyon

Rasyonalizasyon, kişinin kendini haklı çıkarmak veya açıklamak için mantıklı veya makul gerekçeler bulma eğilimidir. Bu savunma mekanizması, kişinin içsel çatışmalarını veya suçluluk duygularını hafifletmeye çalışır. Örneğin, bir kişi bir hata yaptığında bunu başka bir nedenle açıklayabilir veya gerekçelendirebilir. Bu şekilde, kişi kendi davranışını haklı göstermeye çalışır ve suçluluk duygusunu azaltmaya çalışır.

7. Projeksiyon

Projeksiyon, kişinin kendi olumsuz veya istenmeyen düşüncelerini, duygularını veya özelliklerini başkalarına atfetme eğilimidir. Kişi, kendi içsel çatışmalarını veya suçluluk duygularını dışarıya yansıtarak kendi rahatsızlığını hafifletebilir. Örneğin, bir kişi kıskanç hissediyorsa, bu kıskançlık duygusunu başka bir kişiye veya duruma yönlendirebilir. Bu savunma mekanizması, kişinin başkalarını suçlama veya eleştirme eğiliminde olmasına neden olabilir.

8. Tümden Yok Etme

Tümden yok etme, kişinin rahatsız edici bir durumu veya düşünceyi tamamen reddetme veya silme eğilimidir. Kişi, karşılaştığı bir gerçeği veya durumu kabul etmek yerine, onu tamamen inkar eder veya unutmaya çalışır. Bu savunma mekanizması, kişinin zorlu veya rahatsız edici bir gerçekle yüzleşmekten kaçınmasına yardımcı olabilir. Ancak, bu gerçekler zamanla tekrar ortaya çıkabilir ve kişinin duygusal sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.